Nieuws

Muziek is ruimte maal tijd

Tijdens Festival Classique 2023 werken celliste Maya Fridman en electronica-specialist LudoWic (Thijs Lodewijk) voor het eerst samen. Ze gaan op zoek naar XILIIN, een plaats die je moet zien te ontdekken tijdens een muzikale reis. Een plaats waar het goed toeven is, of zoals Lodewijk het omschrijft: ‘tof’. Door de locatie, het Light Pavillion op het strand, zullen omgevingsgeluiden zoals de wind en de zee een grote rol gaan spelen in deze zoektocht.

Vóór Thijs Lodewijk LudoWic werd was hij basgitarist. Niet alleen student bij Codarts maar ook na zijn studie jaren lang als docent. Toch koos hij voor de elektronische muziek. ‘Daar heeft altijd mijn voorkeur gelegen, dat was uiteindelijk mijn eerste liefde en bovendien kan ik zo volledig autonoom werken’. Ik ben eigenlijk een purist’, zo vertelt hij. ‘Ik heb veel oud en origineel materiaal staan zoals de bekende mini-Moog en veel ander analoog spul. En ook, en die neem ik mee naar het festival, een Trautonium. Dit is één van de eerste synthesizers die werd gebouwd. We kennen nu nog wel de Theremin en de Ondes Martenot maar die waren succesvoller dan de Trautonium. Dat werd in 1929 uitgevonden door Friedrich Trautwein uit Berlijn en bedient zich, net als de Ondes Martenot, van een weerstandsdraad. Ik heb er zelfs twee: een grote en een kleine. De kleine gaat zeker mee naar ons concert’.

Eindexamenproject
Maya Friedman heeft als celliste vooral de aandacht getrokken met haar afstudeerproject aan het Conservatorium van Amsterdam. Ze maakte een bewerking voor cello en piano van de complete opera L’ Ange de Feu van Sergei Prokofjeff.  De opgenomen cd werd goed onthaald, net als de serie concerten die daarna plaatsvond. Aansluitend concentreerde ze zich op de contemporaine klassieken zoals Alfred Schnittke, Arvo Pärt en Pēteris Vasks. ‘De componist Maxim Shalygin schreef een werk voor me voor cello én zang. Ik zing hierbij zelf terwijl ik op de cello speel. Heel erg moeilijk om uit te voeren maar omdat deze manier van muziek maken erg bij mij past, dicht bij me ligt, viel het toch wel mee om dit te spelen. Mijn teksten zijn veel in het Engels maar hebben geen traditionele structuur. Soms hele zinnen of anders flarden, woorden. Het gaat mij vooral om de sfeer die een zin of woord weergeeft. En de cello is niet direct een soloinstrument maar één van de vele geluiden die een compositie invullen. De stem is even belangrijk en soms belangrijker dan de cello’. En deze cello wordt soms ook met electronica van aanvullende klanken voorzien. ‘Metal en rock, dat vind ik ook leuk’.

En op dit punt vonden Fridman en LudoWic elkaar. ‘Het gaat om een common ground, een gelijke smaak. We zoeken naar een klankwereld waar het goed toeven is, die tof is. XILIIN. Dat is geen bestaand woord maar hebben we uitgevonden omdat dit woord deze plaats verklankt, de ontdekking aan het eind van de muzikale reis’. Thijs Lodewijk is daar helder over, zonder een spoor van onzekerheid. ‘Het zal de eerste keer zijn dat we samen op het podium plaatsnemen en samen muziek maken. Een primeur dus, we hebben wel samen gerepeteerd maar nog niet opgetreden.’ ‘Muziek is ruimte’, vult Fridman aan. ‘En tijd’, vindt Lodewijk. Zo wordt muziek dus ruimte maal tijd.

Duurzame gebouwen
Die ruimte is zelfs letterlijk te nemen. ‘De bouwstenen die ik gebruik om tot mijn klankpatronen te komen zijn data van gebouwen die ik eerst verzamel. Dat zijn Excel bestanden, letterlijk. CO2 waarden, luchtvochtigheid, de mensen die in deze gebouwen bewegen, alles zit in die data. Via een eigen programmaatje en een midi interface zet ik deze data om muzikale bouwstenen van waaruit ik verder kan. Juist duurzame gebouwen verwerk ik daarin. Je zult me maar op mijn blauwe ogen moeten geloven want controleren is niet mogelijk, dit is mijn eigen input. Zo ontstaat er – hoop ik – ook duurzame muziek’. ‘Wat ook belangrijk is, is dat we op het strand spelen, vlak bij de zee’, vult Maya Fridman aan. ‘De natuur is een grote inspiratie, dus alle geluiden van het strand zullen er ook toe doen. Eventueel zullen we er muzikaal op reageren.’ Volgens Lodewijk is het echter nu nog niet aan de orde om zeegeluiden ter plekke te samplen en weer toe te voegen of om installaties die Lodewijk ook maakt, op het podium toe te voegen. Eerst maar eens zien of XILIIN wordt gevonden.

Foto Maya Fridman door Brendon Heinst
Foto LudoWic door Rahi Rezvani

© mei 2023, Willem Jan Keizer