Nieuws

Amor vincit omnia: liefde overwint alles
Glucks baanbrekende Orphée et Eurydice verbouwd tot Strandopera

Als dirigent Rick Schoonbeek ergens bij betrokken raakt dan betekent dat bijna automatisch dat er sprake is van een community project. Zo dus ook bij de strandversie van Glucks opera Orphée et Eurydice. Naast professionele zangers, musici en dansers werd een projectkoor bij elkaar gezocht, uiteindelijk 110 man/vrouw sterk. Hoe zoiets in zijn werk gaat vertelt de regisseur, Nicole Beutler.

‘Omdat ik dans en literatuur heb gestudeerd, en op school ook Latijn en Grieks kreeg, probeer ik graag grenzen weg te halen. In dit geval grenzen tussen dansers, zangers en een koor. Met name het koor is een grote uitdaging, het moet bewegen op de muziek, meer dan ze gewend zijn. Bovendien zijn het amateurs. Weliswaar heeft zo’n negentig procent al eerder meegedaan aan een productie bij Festival Classique, maar toch blijft het een hele uitdaging om alles goed te krijgen. Ik heb daarbij veel steun aan dirigent Rick Schoonbeek. Hij is bij deze uitvoering mijn belangrijkste aanspreekpunt. Zo hoop ik tot een Gesamtkunstwerk te komen.

Strandopera
‘Ik heb nog niet eerder de regie gevoerd over zo’n lange productie dus het is best wel spannend. We hebben weinig repetitietijd. Normaliter heb ik een maand of twee à drie, nu slechts twee weken. Maar met Rick werkt het fantastisch. Hij brengt een fijne energie en toont lef. Dat brengt hij goed op de musici over, én hij werkt snel en goed. En de opmerkingen die we krijgen vanuit het koor passen we waar nodig direct toe. Het gaat mij toch vooral om de samenwerking waarmee we een productie instuderen en uitvoeren.’

‘Er is het nodige geschrapt om in totaal op zo’n 70 minuten uit te komen. Zo zit er in de derde akte een lange interactie tussen Orphée en Eurydice die we voor het grootste deel eruit hebben gehaald zonder dat het uiteindelijke verhaal geweld wordt aangedaan. Maar hoe dan ook, de muziek staat voorop. Het is zo een echte kooropera geworden. Rick heeft dit al eens als een ingekorte concertversie uitgevoerd.’

Omgang met de dood
Christoph Willibald Ritter von Gluck schreef zijn Orphée et Eurydice in verschillende fases. De nu uitgevoerde variant werd in 1774 uitgevoerd in Parijs. Het verhaal komt uit de Griekse mythologie: Orphée rouwt om de dood van zijn geliefde vrouw Eurydice en besluit naar de onderwereld af te reizen om haar terug te halen. Dat mag, op voorwaarde dat hij haar niet zal aankijken Dat gebeurt toch en Eurydice sterft hierdoor opnieuw. Amor is echter lankmoedig en staat Eurydice toe weer terug te keren naar haar geliefde.

‘Dit verhaal gaat, behalve over de liefde, ook over de omgang met leven en dood. We hebben het proces, met name het sterven, naar de achtergrond gedrongen. Door het verhaal van Orphée echter wordt je er weer mee geconfronteerd. Eurydice sterft, komt tot leven en sterft weer; Gluck geeft er dan uiteindelijk een happy end aan. Het geeft te denken, vooral over de huidige tijd waarin we leven. Niet alleen de coronacrisis, ouder worden, maar ook oorlog en geweld op kleinere schaal. We vergeten vaak dat uit de dood ook weer leven voortkomt. En daarbovenop leert deze opera ons dat liefde alles overwint: amor vincit omnia.’

‘We hebben qua regie nog een paar zaken toegevoegd. Er doen dansers mee van choreografe Kalpana Raghuraman. Die laten we af en toe dubbelen met de drie zangers, Orphée, Eurydice en Amor. Bijna in een soort van body & soul context. Hoewel met een Hindoestaanse achtergrond is het helemaal niet gezegd dat de choreografie er ook zo uitziet. Het moet een natuurlijke interactie worden. Bovendien hebben we voor de Parijse versie gekozen in verband met de casting.’

‘De rol van Orphée wordt gezongen door een tenor, Santiago Burgi. Hij was voorheen een rockzanger en is als operazanger een autodidact. Dat geeft een soort van ongekunstelde menselijkheid aan deze rol. Verder hebben we de sopranen Taylor Burgess die Eurydice zingt – jong en met een heerlijk frisse stem – en de in barok gespecialiseerde Myriam Arbouz voor Amor. Ik ben heel benieuwd hoe het arrangement van Marijn van Prooijen gaat uitpakken. Er is gekozen voor een klein modern ensemble met gitaar, saxofoon, trombone, trompetten, hoorn en contrabas die Marijn zelf bespeelt. Het wordt dus spannend om te zien hoe dit gaat werken.’

Artikel door Willem Jan Keizer
Foto Nicole Beutler door Anja Beutler